‘Herken fraude. Voorkom fraude’ waarschuwt jongeren voor de gevaren van de geldezel

Bijna 1 op de 10 jongeren is ooit benaderd om als ‘geldezel’ zijn pinpas of bankrekening uit te lenen aan criminelen. Helaas weet 7 op de 10 jongeren niet dat de pakkans groot is. Ook zijn zij niet op de hoogte van alle ingrijpende gevolgen.

Dat blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). Zo riskeren geldezels een strafblad, kunnen ze aansprakelijk worden gesteld voor financiële schade en kunnen banken hun rekening blokkeren en uiteindelijk beëindigen. Met de campagne ‘Herken fraude. Voorkom fraude’ wil de NVB waarschuwen voor deze én voor andere vormen van fraude.

Ruim 2 op de 3 jongeren zien op social media wel eens advertenties of andere berichten voorbij komen om snel geld of spullen te verdienen. Dit soort tactieken worden vaak door criminelen ingezet om jongeren als geldezel te lokken. Maar jongeren weten niet altijd dat zij gebruikt worden door criminelen. Marco Doeland, Teamlead Veiligheid bij de NVB: “Veel jongeren beseffen niet dat het geld in veel gevallen regelrecht afkomstig is van slachtoffers van online fraude en dat geldezels aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de schade. Dus je denkt makkelijk 50 euro te verdienen, maar moet vervolgens nog jaren duizenden euro’s terugbetalen.
Geldezels vormen een belangrijke schakel bij online fraudepraktijken. Want als criminelen hun slachtoffers zover krijgen om geld over te maken, dan hebben ze een bankrekening nodig om bij het geld te kunnen. Door de bankrekening van een geldezel te gebruiken blijven criminelen anoniem en kunnen ze toch bij het geld.'

Geldezels makkelijk opgespoord

Jongeren onderschatten de pakkans van een geldezel, maar een geldezel is makkelijk opgespoord. Doeland: ‘Als het slachtoffer van de fraude zich meldt bij de bank of politie, dan kan de bank direct zien naar wie het geld is overgemaakt. Dan loop je dus altijd tegen de lamp.’ Jongeren die op het aanbod van criminelen ingaan nemen dus een groot risico, zegt Iris Koster, werkzaam in het team digitale criminaliteit van de Politie Midden-Nederland. “Het is schokkend dat zoveel jongeren het risico zo laag inschatten. Als wij onderzoek doen na een aangifte van fraude of omdat we een fraudeur op het spoor zijn, komen we heel snel bij de geldezel uit. Dat is een kwestie van ‘follow the money’. Dan is de pakkans 100 procent."

Over het onderzoek

Het onderzoek over ‘geldezelen’ is in augustus 2024 uitgevoerd door Verian in opdracht van de NVB. Aan de representatieve steekproef deden 258 Nederlanders van 18 tot en met 25 jaar mee. Hier is de factsheet van het onderzoek te vinden.