Fair pay voor artiesten stap dichterbij na succesvolle pilot
Een structurele invoering van fair pay voor Nederlandse artiesten op alle podia is hard nodig. Dat vindt een ruime meerderheid van de respondenten, die in het najaar van 2024 hebben deelgenomen aan de Fair Pop Pilot. Het onderzoek evalueerde de invoering van een eerlijke beloning voor artiesten die optraden op acht Nederlandse podia tussen september en november 2024.
Van september tot november 2024 deden opkomende (Fase 1) en zich ontwikkelende (Fase 2) artiesten mee aan een pilot. Zij traden op bij acht podia en ontvingen een eerlijke vergoeding, berekend met de Fair Pay Rekentool Popmusici. Deze tool, ontwikkeld door Platform ACCT, werd voor het eerst getest en betrok 604 muzikanten die samen 151 optredens verzorgden, verdeeld over 76 eigen shows en 75 supportshows.
De rekentool bepaalde per artiest een passende vergoeding: 284 euro per optreden voor Fase 1 en 456,50 euro voor Fase 2. Dit bedrag werd aangevuld met kosten voor reis, techniek, management (15%) en boeking (15%). Samen vormen deze bedragen de fair pay vergoeding. Als de gage van het podium lager was, werd het verschil aangevuld vanuit de pilot.
Oneerlijke beloning
Het onderzoek toont aan dat oneerlijke beloning wijdverspreid is: 76% van de ondervraagde artiesten beoordeelt de huidige vergoedingen als (totaal) oneerlijk. Vooral bij support-acts zijn de gages vaak niet meer dan een onkostenvergoeding en liggen de bedragen ver onder de door de Fair Pay Rekentool vastgestelde normen. Dit leidt er zelfs toe dat artiesten verlies maken op hun optredens. Daarnaast wijst de pilot op een duidelijke kloof in financiering; voor eigen shows bleek 35% tot 72% extra budget nodig om een fair pay vergoeding te kunnen bieden.
De Fair Pay Rekentool wordt positief beoordeeld op gebruiksvriendelijkheid en validiteit, maar kan verder worden geoptimaliseerd. De pilot heeft geleid tot een blauwdruk voor fair pay en er is meer duidelijkheid over de financiële ondersteuning die nodig is voor de invoering hiervan.
De invoering van fair pay kan bovendien een aanzienlijke positieve impact hebben op de sector. Hierbij valt te denken aan betere ontwikkelingsmogelijkheden voor artiesten, een gezondere werksfeer en meer kansengelijkheid. Tegelijkertijd wijst het onderzoek op uitdagingen zoals de financiering van fair pay en mogelijke verhoging van ticketprijzen.
Mogelijke oplossing & financiering
Met het succesvol afronden van de pilot wordt gekeken naar een mogelijke oplossing voor structurele fair pay. Binnen de achterban van de VNPF (poppodia) is veel draagvlak en motivatie om hier naartoe te werken. Ook Fonds Podiumkunsten, medefinancier van de pilot, is bereid om hier verder over in gesprek te gaan.
Daarnaast wordt gekeken naar sponsoren uit de markt. Onder andere Heineken is aan het onderzoeken of er een mogelijke bijdrage geleverd kan worden om fair pay te financieren.
De Fair Pop Pilot is uitgevoerd door Platform ACCT en onderzocht door Erasmus Universiteit Rotterdam. De pilot is gefinancierd door Fonds Podiumkunsten, het Cultuurfonds, Fonds 21 en VSBfonds.
