Geert Mak, Arnon Grunberg en Frédérique Spigt in War Child-campagne
11-04-2022 (10:11) - Campagnes
Terwijl Nederland op 5 mei vrede en vrijheid viert, groeien wereldwijd bijna 200 miljoen kinderen op met oorlog en geweld. De oorlog in Oekraïne maakt overduidelijk dat oorlogsgeweld nooit ver weg is en dat veel kinderen een onzekere toekomst tegemoet gaan.
Op 11 april lanceert War Child de campagne ‘Oorlog is Erfelijk’. Bekende Nederlanders als Geert Mak, Arnon Grunberg en Frédérique Spigt vertellen hun persoonlijke verhaal over de impact van oorlog op hun leven om aandacht te vragen voor oorlogstrauma’s die vaak van generatie op generatie worden doorgegeven.
Onzichtbare littekens
De impact van oorlog op de mentale gezondheid van kinderen is duidelijk te zien tijdens de Oekraïne-crisis. Bij de achtjarige Alex, die getuige was van het oorlogsgeweld en moest vluchten, beginnen de traumatische ervaringen door te dringen. "Urenlang klonken er sirenes en op sommige dagen vielen er raketten of bommen op gebouwen in onze buurt.” Het geweld lijkt ver weg in het Moldavische dorp waar Alex nu is opgevangen door War Child, maar het houdt hem nog steeds bezig. “Hij vouwt papieren tanks, raketten en vliegtuigjes voor zijn speelgoedleger. Hij heeft er al een tas vol van”, zegt zijn moeder. “Thuis heeft hij een grote doos LEGO - maar hier valt hij de vijand aan met zijn papieren leger.”
Blijvende gevolgen
Oorlogstrauma’s kun je niet onder het tapijt vegen. Ze worden vaak van generatie op generatie doorgegeven - 10, 20 of zelfs 40 jaar later. "Als kind zuig je de emoties van de mensen om je heen op als een spons", zegt schrijver Geert Mak van wie de ouders, broers en zus in een Jappenkampen zaten. "Die herinnerde oorlog - die oorlog die elke dag aan de eettafel zat - heeft mij zeker gevormd."
Geheimen
Ook schrijver Arnon Grunberg kent de impact van oorlogstrauma’s als kind van Holocaust-overlevenden. “Ouders met een oorlogsverleden hebben specifieke geheimen. Ik vind het ook soms moeilijk om dingen te delen met mijn naasten. Óf je schrijft er literatuur over, óf je zwijgt”, aldus Grunberg. “De kunst is niet om de pijn te overwinnen of om ervan te genezen, maar om ermee te leren spelen. Trauma kan een enorme kracht zijn en een bron van mogelijkheden. In schrijven zit bevrijding en genezing, ook voor oorlogstrauma’s.”
De jeugd van kunstenares Frédérique Spigt werd bepaald door het 'kampsyndroom' van haar moeder. "Mijn moeder was beschadigd door het Jappenkamp. Haar leven zat vol geheimen. Het was onverwerkt, alles werd verzwegen. Dit had een grote impact op mij en de rest van het gezin."
Kunst als redding
Voor Mak, Grunberg, Spigt en vele anderen is kunst en creativiteit een redding. “In je eigen fantasiewereld ligt de rust en vrede”, zegt Spigt. “Daarom vind ik het zo belangrijk dat kinderen in oorlog nu de kans krijgen om zich te leren uiten. War Child helpt hen bij het leren omgaan met hun vaak heftige ervaringen. Kinderen hebben vrijheid nodig om te spelen, dansen en zingen. Echt hoor, het kan je redding zijn.”
Over de campagne
Aan de campagne - die loopt van 11 april tot 15 mei – werkte ook zanger Blaudzun, presentatrice Leila Prnjavorac en Holocaust-overlevende Eva Weyl mee. Natascha van Weezel, auteur en filmmaker - en kleindochter van vier Holocaust-overlevenden – deed de interviews, regie documentairemaker Deborah van Dam en fotografie door oorlogsfotograaf Eddy van Wessel.
De psychologische gevolgen van conflicten zijn enorm. Zonder vroegtijdige interventie kunnen gevoelens van angst, ongerustheid of verdriet uitgroeien tot ernstige psychische aandoeningen. War Child biedt bescherming, psychosociale ondersteuning en onderwijs, zodat kinderen zich veilig voelen en kunnen praten over hun ervaringen en gevoelens.
Beluister de verhalen hier.
