Foute boel bij kinderreclame

29-01-2008 (14:28) - Media

Gratis! (maar niet heus). Op het gebied van online advertising lappen veel adverteerders alle regels aan hun laars. Kinderen komen in de verleiding om producten aan te schaffen of worden misleid door typo-piraterij: op www.sesamstaat.nl of www.barbi.nl staan ineens heel andere dingen. Terwijl tv-reclame voor kinderen aan banden is gelegd, is de regelgeving op internet uiterst beperkt. Stichting Mijn Kind Online deed uitgebreid onderzoek naar digitale marketing voor kinderen. RW sprak met woordvoerder Remco Pijpers.

Op internet nemen adverteerders een loopje met de regels voor kinderreclame. Hoe doen ze dat precies?
‘Kinderen komen veel ringtonereclames tegen op populaire sites als Spele.nl, Clipjes.nl en Kinderlines.nl, die hen een gratis ringtone beloven wanneer ze hun mobiele nummer opgeven. Ze verbinden zich dan echter aan een betaald abonnement. Vorig jaar oordeelde de Reclame Code Commissie dat deze ringtonereclames misleidend zijn.'
'Ook wordt kinderen gevraagd namen en e-mailadressen van vriendjes en vriendinnetjes door te geven. Dit is in strijd met de  privacy-wetgeving en de Kinder- en Jeugdreclamecode.
Verder krijgen kinderen te maken met agressieve verkooppraktijken: ze worden aangezet om snoep te kopen of hun ouders over een product aan de kop te zeuren. Dit laatste is tegen EU-richtlijnen, die overigens voor internetreclame nog niet in Nederland zijn geïmplementeerd.’

Wie zijn die adverteerders? 
'Er is een verschil. Je hebt de ‘sluwe internetmarketeer’, die consumenten bewust misleidt. Dat zijn de aanbieders van ‘gratis ringtones’. En dan heb je marketeers die regels overtreden zonder ze het door hebben. Dat is onze indruk, althans.'
 
En moet de overheid dit niet nu al tegengaan? Of met andere woorden: waarom is de huidige regelgeving zo beperkt?
‘Digitale media zijn al geruime tijd geen ‘nieuwe’ media meer. Het terrein ‘kinderen en internet’ is nog steeds nieuw - in de zin dat marketeers de afgelopen drie jaar massaal kijken naar mogelijkheden om via internet aan kinderen geld te verdienen. Er wordt druk geëxperimenteerd en al doende loopt men tegen grenzen aan. Nu zien we pas echt goed dat wet- en regelgeving nog in de kinderschoenen staan.'

Hoe is dit te organiseren?
‘In de Kinder- en Jeugdreclamecode (KJC) zou, vinden wij, specifiek iets moeten staan over adverteren in online game-omgevingen, virtuele werelden en sociale netwerken voor kinderen. We zijn voor co-regulering. Mijn Kind Online bepleit de invoering van een krachtig, goed functionerend controlesysteem op het huidige systeem van zelfregulering. Net zoals de Opta controleert of de sms-gedragscode goed functioneert, en het Commissariaat voor de Media toezicht houdt op het functioneren van de Kijkwijzer, zo zou er ook een orgaan moeten zijn dat controleert of de Nederlandse Reclame Code wel goed werkt op het gebied van kinderreclame op internet.’



Scholen, ouders en overheid moeten samen aan de slag met reclamemakers en websitebouwers, staat als conclusie in het onderzoek. Klinkt goed, maar denk je dat reclamemakers hiervoor open staan?
‘Dat denk ik wel. Voor mij hoeven ouders en reclamemakers niet in een hutje op de hei te gaan zitten. We willen gewoon een goede discussie over waar het fout gaat en wat we kunnen doen om problemen op te lossen. Te vaak zeggen reclamemakers: ouders moeten op internet hun kinderen beter in de gaten houden. En ouders krijgen reclamemakers niet mee door te zeggen dat alle kinderreclame verboden zou moeten worden.'
'Ons dossier toont evident aan dat het fout gaat met reclame op internet. Advertenties voldoen niet aan bestaande wetgeving en gedragsregels. Adverteerders hebben geen zin in problemen, dus willen ze vast weten hoe ze die problemen kunnen voorkomen. De marketeers, adverteerders en sitemakers die ik ken, bedenken mooie acties die door kinderen worden gewaardeerd én financieel wat opleveren. Zij zijn blij dat MKO, een stichting voor ouders, hen wijst op onvolkomenheden. Ze zijn immers gebaat bij duidelijkheid over wat wel en niet mag. Stichting Reclamerakkers heeft in de Jeugdreclame Wijzer op een rij gezet waar reclamemakers zich aan hebben te houden. Dat is een goede eerste stap, maar het is nog niet genoeg.’

Kinderen zijn vaak slimmer met de pc dan hun ouders. Ze omzeilen filters en gaan hun eigen gang. Hoe kun je als ouder toch proberen bij te blijven?
‘Kinderen zijn handig en minder bang om fouten te maken, maar het is een fabeltje dat ze ouders eruit zouden hebben gesurft. Het rapport Nieuwe Links in het Gezin (2007) van het Sociaal Cultureel Planbureau heeft dat mooi aangetoond. De vaders zijn vaak het handigst in het gezin. Kinderen kunnen nog heel veel leren van hun ouders.'
‘Ouders moeten zich ook geen complex laten aanpraten. Als je steeds maar te horen krijgt dat je als internetopvoeder niet deugt, ga je het vanzelf geloven. Met je basale opvoedvaardigheden kom je een heel eind, ook op internet. Dat betekent dat je aan het einde van de dag niet alleen vraagt: hoe was het vandaag op school? Maar ook: hoe was het vandaag op internet?'
'Dat kinderen nog heel veel kunnen leren, blijkt ook uit ons usability-onderzoek onder kinderen tussen acht en twaalf jaar dat we doen met het bureau 2C. Zoveel kinderen die een URL verkeerd intikken en niet op jeugdjournaal.nl maar op jeugjournaal.nl terechtkomen en niet door hebben dat bijna geen enkele link daar betrouwbaar is. In april presenteren we de resultaten.'

Aan de ouders ligt het dus niet?
'Je kunt niet van ouders alleen verwachten dat ze hun kinderen behoeden voor foute reclame op internet. Bedenk dat het voor ouders steeds lastiger hun poortwachtersfunctie uit te oefenen. Bij de traditionele media kunnen ouders die rol van poortwachter nog wel vervullen, maar bij internet en games is dat vrijwel onmogelijk. Een rondslingerend tijdschrift kun je nog wel even doorbladeren, maar wat je kind op internet gezien heeft of beleefd heeft op MSN, is niet of nauwelijks meer te reconstrueren; ook niet met behulp logfiles en historybestanden, al was het alleen maar omdat die geen emotionele reacties van de gebruiker registreren.'

Lees het complete dossier.