Blijven schrijven, anders komen de vleermuizen!

Ik heb niet veel angsten. Een paar misschien. Zo ben ik geen fan van vleermuizen. Loop ik niet graag in het donker. En als ik in een antiekwinkel zo’n porseleinen pop tegen het lijf loop, kies ik liever een ander gangpad. Gelukkig is mijn werkplek als copywriter geen vochtige kelder, maar een hip kantoor in de Utrechtse binnenstad. Veel daglicht, geen poppenverzameling en tot nu toe is er nog geen reuzevleermuis door het raam gevlogen om me aan mijn schouders op te pakken en mee te nemen naar z’n grot.

Toch duikt er - zelfs binnen de muren van ons kleurrijke kantoor - af en toe iets op waar ik angstig van wordt. Het heeft geen kraaloogjes of scherpe tanden. Ook geen bleke huid of gebarsten gezicht. Het ziet er überhaupt niet eng uit, en toch krijg ik er zweethandjes van.

'Als ik die cursor niet in beweging breng, blijft dat A4'tje even wit'

Het is klein en het knippert

Bestand > Nieuw > Document. Daar is ‘ie: links bovenaan het maagdelijk witte A4: de knipperende cursor. Die wacht tot de woorden uit mijn vingers komen, zodat ‘ie letter voor letter naar rechts kan bewegen. Als ik niet schrijf, knippert ‘ie statig op z’n plaats en maakt met iedere knipper duidelijk dat er weer een seconde is verstreken waarin ik geen letter op papier heb gezet. Als ik die cursor niet in beweging breng, blijft dat A4’tje even wit.

Eén stap vooruit, twee terug

Gelukkig lukt het meestal prima om die cursor in beweging te houden. Ik tik lekker van me af en hij zoeft over het digitale vel papier. Helaas heb ik ook weleens zo’n dag dat de cursor enkele stapjes naar rechts beweegt, en niet veel later weer een heleboel stapjes terug. De twijfel slaat toe, ik hakkel over woorden. Nog voordat ik het einde van de eerste regel bereik, backspace ik die cursor weer helemaal terug naar het begin.

Schrijven zonder schrappen

Schrijven is schrappen, maar om te kunnen schrappen moet er eerst geschreven worden. Dat is stap één: schrijven zonder schrappen. Om alles wat in je hoofd zit op te schrijven. Misschien komen er gelijk mooie woorden uit, of moet je eerst wat slechtlopende zinnen en clichés uit je systeem krijgen, voordat je bij de pareltjes komt die zich achterin je hoofd verstoppen. Hoe doe je dat? Hoe zorg je dat die cursor koploper blijft, en voorkom je dat de rode pen je inhaalt? Hier een paar van mijn favoriete tips, voor iedereen die schrijft en te snel schrapt.

1. Verken eerst je ideeën

De eerste tip is van schrijfster Susan Sontag. Voordat ze aan een nieuw boek begon, hield ze een dagboek bij. Alle ideeën, ongefilterde gedachten en emoties schreef ze op en gebruikte ze als inspiratiebron voor haar volgende boek. Misschien ga jij geen boek schrijven, maar het helpt voor ieder type tekst om eerst wat te ‘schetsen’, voordat je aan het echte werk begint.

2. Vergeet interpunctie

De tweede tip is om, in je eerste draft, de interpunctie los te laten. Leg jezelf niet de druk op van mooie zinnen met perfect geplaatste komma’s, maar schrijf op wat je van plan bent en op ieder moment dat je vastloopt, je zin wilt onderbreken of een zijsprong wilt maken, gebruik je een ‘//’. Pas later vervang je de krabbels door goedlopende zinnen en bepaal je de interpunctie. Write drunk, edit sober!

3. Hou de pen op het papier

Deze derde tip leerde ik van schrijfcoach Mariëtte Wijne: ga weg bij je laptop, pak pen en papier en zet de timer op 7 minuten. Begin met schrijven en laat de pen niet van het papier komen. Niet strepen, niet schrappen, alleen schrijven. Gebogen over een notitieblok ben je op niets anders gefocust dan je tekst en door met pen te schrijven geef je jezelf meer tijd. Tijd voorbij? Gebruik wat je hebt opgeschreven als startpunt, of zet de timer gewoon nog eens aan.

Of anders…

En als deze tips niet werken? Dan moet ik met zwaarder geschut komen. Een magische machine, die me geen andere keuze laat dan schrijven. Eén die zorgt dat mijn laptop geen stroom krijgt, als ik niet schrijf. Of die, iedere keer als ik stilval, een vreselijk irritant nummer afspeelt. Of véél beter nog: die in staat is om het kantoor in één klap pikdonker te maken, een groep vleermuizen los te laten en iedere collega te vervangen door een porseleinen pop. Dan zou ik zéker blijven schrijven.

Ik noem het de ‘Blijven-schrijven-of-anders…-machine’.

Wat doen jullie om te blijven schrijven? Ik ben benieuwd.

Iris Holtkuile (Copywriter bij Kaliber)