Grootste opruimactie langs Nederlandse kust van start
Hoewel er veel aandacht is voor schonere stranden, blijft zwerfaval, vooral sigrattenpeuken, een hardnekkig probleem aan de kust. Vandaag start daarom de twaalfde keer de Boskalis Beach Cleanup Tour van Stichting de Noordzee. Bijna tweeduizend vrijwilligers zetten zich in om de stranden langs de Nederlandse Noordzee weer vuilnisvrij te maken. De eerste stops: Cadzand en Schiermonnikoog.
Fotocredit: website Boskalis Beach Cleanup Tour
Zwerfvuil in zee en op het strand schaadt het ecosysteem. Zeevogels, vissen en zeezoogdieren raken verstrikt in afval of eten het op. Opruimen helpt, maar de oorzaak aanpakken is noodzakelijk. Voorkomen is dus beter dan genezen, alus Gita Maas, Projectleider Noordzeeverontreiniging van Stichting De Noordzee: "De afvalkraan moet dicht, want de stranden raken keer op keer vervuild. Met deze Tour vragen we aandacht voor het zwerfafval op onze stranden en roepen we op tot preventie. Want pas als de kraan dichtgaat, komt er echt een einde aan de stroom afval richting de Noordzee."
Ruim je peuk op
Sigarettenpeuken zijn de meest gevonden voorwerpen tijdens de opruimacties, zo werden er vorig jaar meer dan 70.000 opgeraapt. Peuken lijken klein, maar zijn zeer schadelijk: ze bestaan voor 95% uit plastic, bevatten giftige stoffen en vallen uiteen in microplastics. Eén peuk kan tot 1.000 liter zeewater vervuilen en komt terecht in magen van vogels, zeezoogdieren en vissen. De stichting is ook een petitie gestart voor peukenvrije stranden die oproept tot een landelijk plasticfilterverbod en rookvrije stranden.
Steeds meer kustgemeenten maken hun stranden rookvrij, zoals de gemeenten Noordwijk, Goeree-Overflakkee (Brouwersdam), Den Haag (Scheveningen), Schouwen-Duiveland (Renesse) en Zandvoort. "Ze geven daarmee een helder signaal af: peuken horen niet thuis in de natuur. Het strand is geen asbak. We roepen de overige 27 kustgemeenten op om dit goede voorbeeld te volgen", benadrukt Maas.
Het draagvlak voor geheel rookvrije stranden is gestegen van 23% in 2009 naar 57% in 2025*. Ook uit onderzoek van CE Delft en de Erasmus Universiteit blijkt dat er op rookvrije stranden minder peuken liggen en dus minder schadelijke stoffen in het milieu terechtkomen. Maas: "De wens vanuit de samenleving is duidelijk, geef daar politiek gehoor aan."
Geen sigaretten op het strand
De Rookvrije Generatie juicht deze oproep ook toe. Károly Illy, directeur van Longfonds en bestuurder van de Rookvrije Generatie: "Het strand is bij uitstek een plek voor ontspanning én gezonde lucht. Daar past sigarettenrook simpelweg niet bij. Zeker niet, omdat er op het strand ook veel kinderen en jongeren komen. Als zij geen mensen zien roken, is de kans dat zij later zelf gaan roken veel kleiner. Elke rookvrije plek brengt ons dichter bij een generatie die vrij is van nicotine."
Politieke actie
Naast rookvrije stranden pleit Stichting De Noordzee ook voor een verbod op plastic sigarettenfilters. Deze oproep is extra urgent nu de evaluatie van de Europese Single Use Plastics-richtlijn is gestart waarin een dergelijk verbod gerealiseerd kan worden. Onderzoek van CE Delft toont aan dat dit de meest effectieve maatregel is om het aantal peuken in het zwerfafval terug te dringen en zo bij te dragen aan de doelstelling van 70% reductie in 2026, zoals vastgelegd in een aangenomen motie in de Tweede Kamer.
Op vrijdag 15 augustus worden in Zandvoort de eindresultaten van de Boskalis Beach Cleanup Tour gepresenteerd. Schrijf je hier in als vrijwilliger.
*Draagvlakonderzoek Tabaksontmoedigingsbeleid (2025) uitgevoerd door Verian in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij.
